1 | Ababiri bagiye inama baruta umunani barasana. |
2 | Ababiri bakika umwe. |
3 | Ababiri bateranya abeza. |
4 | Ababiri bica umwe. |
5 | Ababiri ntibacibwa inka. |
6 | Abacuranye ubusa basangira ubundi. |
7 | Abadapfuye ntibabura kubonana. |
8 | Abagabanye imbisi (inyama) ntibagabana umufa (cyangwa: ntibagabana izihiye). |
9 | Abagabo babiri ntibabana mu nzu imwe. |
10 | Abagabo bararya imbwa zikishyura (zikaryora). |
11 | Abagira amenyo baraseka. |
12 | Abagira impingo ibigega biragwa. |
13 | Abagira inyonjo bagira ibirori. |
14 | Abagira iyo bajya baragenda. |
15 | Abagiye inama Imana irabasanga. |
16 | Abahiga ubugabo baratabarana. |
17 | Abahigi benshi bayobya imbwa uburari. |
18 | Abahiniye hamwe bahima (bahenda) abari hanze. |
19 | Abahizi babiri ntibanyura inzira imwe. |
20 | Abajyanama babiri bishe umujyanama umwe. |
21 | Abajyanama bacishije ukubiri ibyabo ntibishyika. |
22 | Abajyanama bishe imbwa y'umwami irahera. |
23 | Abajya inama ari babiri banyaga inka z'abarasa munani. |
24 | Abajya impaka ari babiri umwe aba yigiza nkana. |
25 | Abakingiranye inyegamo ntibakingirana ingabo. |
26 | Abakiranye ntibahishana ibibuno. |
27 | Abakobwa ni nyampinga. |
28 | Abakundanye barajyana. |
29 | Abakundanye ni bo bangana. |
30 | Abakunzi baza bishize. |
31 | Abakwe ni aba mbere; ibya nyuma bica amazuru. |
32 | Abana ba Samusure bavukana isunzu. |
33 | Abana basangira ibere ntibasangira umugisha. |
34 | Abana ni babiri: Gahanwa na Gahannyi. |
35 | Abana ni batatu: Uwibwira, Ubwirwa na Tereriyo. |
36 | Abahanga babiri ntibotsa igihaha. |
37 | Abangana ubwenge basa ntibabana. |
38 | Abantu n'ibintu ni magirirane. |
39 | Abaryi b'imigongo baribwire. |
40 | Abasangira bashonje ntawe usigariza undi. |
41 | Abasangiye basigana imbyiro. |
42 | Abasangira ubusa bitana ibisambo. |
43 | Abasangiye imfizi ntibasekana inkuku; Cyangwa: ntibasekana amahembe magufi. |
44 | Abasa barasangira. |
45 | Abaswa ntiberekwa imishinga. |
46 | Abatanye badatata barasubirana. |
47 | Abateranye imigeri ntibahisha n'amabya. |
48 | Abaturanye babyarana abana basa. |
49 | Abatutira batongana batura ukubiri. |
50 | Abavandimwe iyo bavumbitse akarenge uvumburamo akawe. |
51 | Abegereye uruganda ntibabura urwavumba. |
52 | Aberekeranye ntibabura kwendana. |
53 | Abeza ba ruguru baseka ibimuga bishinyikiye mu kabande. |
54 | Abibeshya b'i Mukarange bagira ngo Nyiraguheka ni nyirasenge. |
55 | Abishunga b'i Mukarange bagira ngo Nyiraguheka ni nyinawabo. |
56 | Ab'imbwa bifuza ko budacya. |
57 | Aboro babiri ntibasangira umwerera. |
58 | Aboro basera guhanya. |
59 | Abo ntekera impengeri ni bo bantera amabuye. |
60 | Abonye isha itamba ata n'urwo yari yambaye. |
61 | Abotanye kera ntibahishanya amabya. |
62 | Abo umwami yahaye amata ni bo bamwimye amatwi. |
63 | Abwirwa benshi akumva bene yo. |
64 | Acuritse inkanda ntacuritse umutima. |
65 | Agaca amakungu ni ukwima uwarugendagamo. |
66 | Agaciro gake karuta akamaro gacye. |
67 | Agacumu gahabwa agahari, naho agahararutswe gahabwa agahini. |
68 | Agacumu kazaguhorera (kazahorera umugabo) ntumenya uwagacuze. |
69 | Agahana imbwa ni agashirira. |
70 | Agahanga k'umugabo gahangurwa n'uwakaremye. |
71 | Agahanga k'umugabo gahuma katavuze. |
72 | Agahango gato karuta umugenderano. |
73 | Agahararo ntikabuza agahararuko. |
74 | Agaharawe gahabwa agahari, naho agahararutswe gahabwa agahini. |
75 | Agahimbaza umusyi kaba munsi y'ingasire. |
76 | Agahinda gahima indyarya kaba mu rutare kwa Rwirebe. |
77 | Agahinda gashira akandi kari itumba. |
78 | Agahinda gashira bake. |
79 | Agahinda k'inkoko kamenya inkike yatoyemo. |
80 | Agahinda k'inkono kamenywa n'uwayiharuye. |
81 | Agahinda ntigashira; gashira nyirako yapfuye. |
82 | Agahinda ntikajya ahabona. |
83 | Agahinda ntikica kagira mubi. |
84 | Agahinda ni ukubura uwo ukunda. |
85 | Agahinda si uguhora urira. |
86 | Agahini gahima indyarya kaba mu rutare rwa Kirebe. |
87 | Agahugu Imana yagusasiye ntukarenga. |
88 | Agahugu k'abagore ntikabura amazimwe. |
89 | Agahugu karimo indushyi, abapfu ntibabura amazu. |
90 | Agahuru gakomeye kiyima umupfu. |
91 | Agahuru gasabye umuntu inyama ntakarenga. |
92 | Agahuru kagusabye amaraso ntukarenga. |
93 | Agahuru gahinyuza inkumi. |
94 | Agahwa kari ku wundi karahandurika. |
95 | Agakambye ugatega u Rwanda (ugatega iminsi). |
96 | Agakara gasiga imbwa ntigasiga akako. |
97 | Agakecuru gakize ntikabura abuzukuru. |
98 | Agakecuru gatanze akandi gushoka kagira ngo dore ubwo butama bwako. |
99 | Agakecuru karitse ntikabura abuzukuru. |
100 | Agakeya kanga mu jisho ntiakanga mu kanwa. |
101 | Agakijije umwana kabyize se. |
102 | Agakoba gahambirije inkuru bijyana mu nkono. |
103 | Agakomeye karakomereka. |
104 | Agakoni k’iminsi kaba infuruka zose. |
105 | Agakoni k’umukobwa ni nkora ngende. |
106 | Agakoza umuntu ibara ntikaba kanini. |
107 | Agakubitiye mu nkono ntikica umugabo. |
108 | Agakujije umwana ufite se na nyina kaba gakujije imfubyi. |
109 | Agakungu gakuna imbwa. |
110 | Agakunze ababiri karabateranya. |
111 | Agakuye intozo ku ishyiga umugunzu ntuharindira. |
112 | Agapfa kaburiwe (kabwiwe) ni impongo. |
113 | Agapfundikizo k’inda ni ijosi. |
114 | Agapfundikiye gatera amatsiko. |
115 | Agapfunyika ka kabutindi ukarenza urugo kakagaruka. |
116 | Agapfuye karapfunyikwa, aho uruhu rw’intare rurindwa imbeba. |
117 | Agapfuye karatuba, inyama z’imfizi ntizatetswe mu rwabya. |
118 | Agasamunyiga bagize ngo karanuka, kati “Babimbwira babigize kabiri”. |
119 | Agasamunyiga kati “Ucecetse nkunyinyitse”. |
120 | Agasamunyiga kabwiye akagore kako kati “Ngiye gushaka abagore babiri”, akandi kati “Kurya unuka neza!”. |
121 | Agasamunyiga kari mu icukiro kati “Mbuze amata simbuze amavuta!”. |
122 | Agasamunyiga kari mu icukiro kitwa ruhangara-joro. |
123 | Agasani k’imbwa kayigoborera akaguye. |
124 | Agasaza gatanze akandi kagira ngo nkize ubunogori. |
125 | Agasaza kamwera akandi kuzakamwa. |
126 | Agasaza k’inshizi y’amanga kabona inkumi ibyutse kati “Ngwino unyoze ibirenge!” Inkumi iti “Birakozwa na Nyabarongo cyangwa: n’umugezi utemba”. |
127 | Agasaza kiziringurije mu mbere kahakura ubuhumyi. |
128 | Agasebe k’amaganya ugashima wicuye. |
129 | Agashesho iyo kashize, uwahekwaga arijyana. |
130 | Agashize gashirwa isoni. |
131 | Agashungo iyo gashize uwahekwaga arigenza. |
132 | Agashungo koshya n’abagashungera. |
133 | Agashyitsi kari kera (kagiye kera) kavumbika umuriro. |
134 | Agashyo kabaga amatungo y’abandi ntikabura ubugi. |
135 | Agashyo kabaga imfura ni uguturana. |
136 | Agasiga karira imfusha gahora karegetse; cg: Agasiga kaririye imfusha gahora karekereje. |
137 | Agasiga karira imfusha gahora kareba ko inda yaba umumiro. |
138 | Agasinde iyo kajya kumanyuka karabira. |
139 | Agasore gahimba akandi kataraza. |
140 | Agasore gashima akandi kaguye. |
141 | Agasore ndarishokoje ntikabura (ntikarushinga). |
142 | Agasozi gashira inshuti (abakunzi) ntigashira abashinyaguzi. |
143 | Agasozi gashizeho abagabo imbwa zikwiza amazina. |
144 | Agasozi gataramye inka kamanuka indi. |
145 | Agasozi gaterera ugatega inshuti. |
146 | Agasozi kabyiruye impaze ntikabura impagarara. |
147 | Agasozi kagufi kagushyikiriza akarekare. |
148 | Agasozi kariho indushyi nta mupfu ukaburaho inzu. |
149 | Agasozi kamanitse imbwa ntigashira. |
150 | Agasozi katagira umukuru kagwaho ishyano rikirirwa, rikarara cyangwa rikirirwa aho rikarara aho. |
151 | Agasozi kazamuka inka kakazamanuka izindi. |
152 | Agatatu gatatira ikibi. |
153 | Agatebo gacitse kayora ivu. |
154 | Agati gaciye ntikabura izuba. |
155 | Agati gateretswe n’Imana ntigahungabanywa n’umuyaga. |
156 | Agati gatoshye ugatega izuba. |
157 | Agati kagusabye amaraso ntukayarenza. |
158 | Agati kamanitse imbwa ntikabura urubwejaguro. |
159 | Agati kazagusiga amabyi ntukarenga. |
160 | Agati kazasiga umugabo amabyi akanera gakubiranyije. |
161 | Agati kina umwana ntigacanwa. |
162 | Agatinda kadahera ni amenyo ya ruguru. |
163 | Agatinze gakambya inda. |
164 | Agatinze karuta agaheze. |
165 | Agatinze kazanduruka ni inkumi n'ikirondo. |
166 | Agatinze kazaza ni ubugabo bw'uruhinja. |
167 | Agatinze kazaza ni amenyo ya ruguru. |
168 | Agatinze mu rusyo karahinyuka. |
169 | Agato kanga mu jisho ntikanga mu kanwa. |
170 | Agatoki kamenyereye gukomba gahora gahetamye. |
171 | Ak'i Muhana kaza imvura ihise. |
172 | Agatsirikwa ntigahere ni amenyo ya ruguru. |
173 | Agaturanyi gashya gatera amabavu. |
174 | Agatwenge gaca hejuru y'agahinda. |
175 | Agira amakaba ntagira amarindira. |
176 | Ahabaye imanga ntiharagirwa inka. |
177 | Ahabaye induru ntihaba indagiro. |
178 | Ahabaye ishyamba abana ntibaharagira. |
179 | Ahacurirwa amagara ntihacurirwa ubuhozozozo. |
180 | Ahageze icyuma haba inkovu. |
181 | Ahageze icyuma haba uruguma. |
182 | Ahagukanze ntuhatega inturo. |
183 | Ahaje ubwanwa haba hanze ubwana. |
184 | Ahakize hitwa inkovu. |
185 | Ahari amahoro (ubuhoro) umuhoro urogosha. |
186 | Ahari ibicuma ntihabura ibicumuro. |
187 | Ahari igisebe ntihabura isazi. |
188 | Ahari ikiziba uhatega Nyakanga na Kamena. |
189 | Ahari inyo ntihava. |
190 | Ahari ubwenge hagiye inda. |
191 | Ahatari ingenzi ingegera zirugurura. |
192 | Ahatumuka ibiziba uhatega Kamena na Nyakanga. |
193 | Ahavuye ndashimye ntihava ndagaye. |
194 | Ahavuye umugabo hasubira umugayo. |
195 | Aheneye uzi kurunguruka. |
196 | Aho abakobwa babuze ibikona bikuba amaboko. |
197 | Aho abakuru babuze abato bishakamo umukuru. |
198 | Aho ari kure, ni ho ari kare. |
199 | Aho amagara acurirwa ntihacurirwa ubuhozozo. |
200 | Aho ga birenge ni wowe ubwirwa! |
201 | Aho gatindi yabaye umukobwa atanga nyina kumera insya. |
202 | Aho guha uw'ukunda waha ugukunda. |
203 | Aho guhamagara ukwihorera wahamagara usinziriye. |
204 | Aho guhana umupfu wayobya umuvu. |
205 | Aho guhandwa n'akayuzi k'i Rwanda wahandwa n'agahwa kaho. |
206 | Aho gukenura inka wakenura nyirazo. |
207 | Aho gupfusha umurimyi wapfusha umurima. |
208 | Aho gutera urubwa uzatere urutoki. |
209 | Aho guturana n'umwanzi waturana n'itongo. |
210 | Aho kubaza ubwoko ujye ubaza inshyuro. |
211 | Aho ibyago byaje ibihaha bica umuhoro. |
212 | Aho imbwa ikubitiwe irahagaruka (ntihava). |
213 | Aho imbwa iririye ntihava (ntihatarabuka). |
214 | Aho imfizi irindirije ni ho yimiriza. |
215 | Aho imfubyi ziri abapfu ntibabura amazu. |
216 | Aho imfura zisezeraniye ihatanze indi irahaborera. |
217 | Aho imondo ibyutse haryama umukara. |
218 | Aho ingenzi zitari ingegera zirugurura. |
219 | Aho ingwe itari imondo ishora inyana (yahura inyana). |
220 | Aho inkoko yasheshe kera ihata iryoya (ibaba). |
221 | Aho inkongoro zitari ibishwi biratanaga. |
222 | Aho intozo ikubitiwe akabwana kotana amakenga. |
223 | Aho intumbi iri ni ho inkongoro ziteranira. |
224 | Aho inyo yabaye ntihava. |
225 | Aho inyundo isubiye kabiri haba hari ubuce. |
226 | Aho kubarirwa wakwibonera (wakwirebera). |
227 | Aho kubeshya i bwami watona yo. |
228 | Aho kubeshya watona nabi. |
229 | Aho kubona intore y'ijisho wabona iy'Imana. |
230 | Aho kubyuka ushaka inshuti ubyuke ushaka inzu (urugo), inshuti zizizana (zizakwizanira). |
231 | Aho kuryamira ijambo waryamira inkota. |
232 | Aho kunyereka inkongoro wanyereka umunywi. |
233 | Aho kurera imfubyi y'umuntu warera iy'inka. |
234 | Aho kurumwa n'uruyuki warumwa n'uruyuzi. |
235 | Aho kurwara ibibembe warwara ibinyoro; cyangwa aho kurwara igituntu warwara igisebe. |
236 | Aho kwicarira umutogoto w'inkono wakwicarira ijambo rya nyirayo. |
237 | Aho ubona umwotsi, burya haba hari umuriro. |
238 | ubuhoro bwaraye haba ihene ya Mugasa. |
239 | Aho ubwanwa bwaje ubwana burahava. |
240 | Aho ubwenge buke buri inkumi iherera umushyitsi. |
241 | Aho udasize umwana uhasiga umugani. |
242 | Aho ujishije igisabo ntuhatera ibuye. |
243 | Aho ukuruye urusuka uhakurura urwibo. |
244 | Aho ukuye ingoma irenga uharamvura indi. |
245 | Aho umuberabe ari ntawe upfunya/uhina intoki. |
246 | Aho umubyeyi aguye bahatoragura ingobyi. |
247 | Aho umugabo aguye undi atereraho utwatsi. |
248 | Aho umukecuru atoye uruhindu ahita uruganda. |
249 | Aho umukiro uri, ibihaha bica umuhoro. |
250 | Aho umukobwa yishima ni ho umuhungu amukoma. |
251 | Aho umupfu yanzuye ntahamenya |
252 | Aho umurengwe uri baranomba |
253 | Aho umutindi yanitse ntiriva |
254 | Aho umwaga utari uruhu rw'urukwavu rwisasira babiri (rwiyorosa batatu) |
255 | Aho uniga urahasanga umuhogo |
256 | Aho uramvuye ingoma ikarenga uharamvura indi |
257 | Aho usanze ubwoba uhatera kabiri |
258 | Aho ushishiye ni ho utetera |
259 | Aho ushyinguye amagara, (urugeni) ntuhashyira ubugi bw'icumu |
260 | Aho utizeye umugeni ntuhanga umugayo |
261 | Aho utuye inkondo, ntuharira umwana |
262 | Aho uzasanga itongo hazaba haratuye umugabo |
263 | Aho wambariye inkindi ntuhambarira ibicocero (ubucocero) |
264 | Aho wenda ntihaba inzira |
265 | Akababaje umutima kazindura amaguru |
266 | Akababaje umwana kamenywa na nyina |
267 | Akababaro k'inkoko kamenywa n'inkike itoyemo |
268 | Akabambwe na nyirako gashira ubwema |
269 | Akabando k'iminsi gacibwa kare kakabikwa kure |
270 | Akabando k'iminsi gahora kegetse ku muryango (mu mfuruka zose ku kibero cy'inzu) |
271 | Akabaye icwende ntikoga |
272 | Akabaye imbwa ku murizo ntikatuma ihiga |
273 | Akabaye inkanda amaherezo kaba ihururu |
274 | Akabi gasekwa nk'akeza; Akabi ntigasiga akandi |
275 | Akabi ni ukutarora uko umuntu ameze imbere |
276 | Akabigira kabizi karya imboga karitse |
277 | Akabiri kabi karagusarika |
278 | Akabimba karuta agaturo |
270 | Akabindi gahimba akandi kataraza |
280 | Akabindi k'ishavu ni ijosi |
281 | Akabira gakomeye (kabishye), kiyima umupfu |
282 | Akabira kagiye so karakajya na so wanyu |
283 | Akaboko kaseguye intwari kifuza iminyago |
284 | Akabonye umwe gapfa ubusa |
285 | Akaburiye mu isiza ntikabonekera mu isakara |
286 | Akabuno kagukunze kakwongeza umwambaro |
287 | Akabuno ntigasa n'akakabyara gasa n'ako bararana |
288 | Akabuze ubuguzi gasubira nyirako |
289 | Akabuze uburyo gakwikirwa bugufi |
290 | Akabuza umukobwa inzu arakagendana |
291 | Akadahera ni urwimo n'urugaryi |
292 | Akadahishwa ni inda n'umuriro |
293 | Akadatetswe karotswa |
294 | Akadakora umwe ntikica ubukwe |
295 | Akagabo gahimba akandi kataraza |
296 | Akagabo gahumura katababuye |
297 | Akagaragaye ni ko kabona ubuguzi |
298 | Akagega k'amagambo ni amatwi |
299 | Akagenigeni karya (kanywa) uwakagenewe |
300 | Akagezi k'isuri karasiba |
301 | Akaguru karekare gata nyirako mu mahwa |
302 | Akagurumiye karizimya |
303 | Akagurumiye ugatega igihugu |
304 | Akaguseseye amata ntugasukamo ayandi |
305 | Akaguteze imanga ugatega iminsi |
306 | Akaje kayitaye i Bugesera |
307 | Akaje karemerwa |
308 | Akaje mu buro barashyana |
309 | Akaje kagirwa n'akakazanye, gahimwa n'akakazanye |
310 | Akaje ugatega amaso kagakora ikikazanye |
311 | Akari bugwe kitandukanya n'icyari kigashyigikiye |
312 | Akari hagati ya Gacu na Rwabicuma kazwi na bake |
313 | Akari hejuru ukabaza inkuba |
314 | Akari ikuzimu ukabaza ifuku |
315 | Akarimi kakurega si ko kakuregura |
316 | Akarimi karekare ntikabuza ikibaye |
317 | Akarimi kavuga undi ntikabura |
318 | Akari inyuma y'intoki karaguma |
319 | Akari kure karya nyir'amaguru (karibwa na nyir'amaguru) |
320 | Akari kure karushya ihamagara |
321 | Akari mu ryinyo ururimi ntiruguma hamwemve |
322 | Akari munda y'ingoma kamenywa n'umwiru na nyirayo |
323 | Akari mu nda y'umugabo kazimburwa n'akari mu nda y'akabindi |
325 | Akari mu rugo karugwa imbere |
326 | Akarimutumye ni agacuma ka Vuka |
327 | Akarya amagi ntikabwejura |
328 | Akarya umuhini kaba gasotera isuka reba imbeba irya umuhini |
329 | Akaryana mu nkanda karyana no mw'ihururu |
330 | Akaryi k'imyenda (ka cyane) kishyura iminigo |
331 | Akaryoshye gasenyera imbwa |
332 | Akaryoshye kataye imbeba munsi y'ibuye |
333 | Akaryoshye ntigahora mu itama |
334 | Akaryoshye ntikabitswa itama |
335 | Akamara-ntimba kava mu muntu |
336 | Akamasa kazaca/kazica inka kazivukamo |
337 | Akamaze umugabo iseseme karamubyibushya |
338 | Akambonwa k'i Rwanda ni ko cyago |
339 | Akamenyero karica (kica inkware) |
340 | Akamenyero kayitaye mu mutego |
341 | Akamero kabi karuta akamaro gake |
342 | Akamero keza ntikabujije imbwa gusega (cyangwa ntikabujije umukobwa kuruha) |
343 | Akami k'umuntu ni umutima we |
344 | Akamuga gaseka akajyo |
345 | Akamuga kamenywa na nyirako |
346 | Akamuga karuta agaturo |
347 | Akana k'ibwami aho kugahisha wagaha igihango |
348 | Akana k'imvura kakurindiriza nyina |
349 | Akana k'umworo kirabura kataroga |
350 | Akananiye inkona inkongoro ntikoraho |
351 | Akananiye intozo umugunzu ntukoraho |
352 | Akananiye umugabo imbuto y'uburo iramungwa |
353 | Akananiye umugabo umutima ntubanga ingata |
354 | Akananiye umusore ntugira ngo zana nkurushe, ugira uti: zana ndore |
355 | Akananiye umutima ntiwirirwa ubanga ingata |
356 | Akanguhe kajyana imbwa mu bahinzi |
357 | Akangumanguma bagakubise inguma (inkoni) kati: ngaha nabona intambara nikuyemo amahoro (ubuhoro), kati: nabyaye data na mama, akandi kati: ko wabyaye so na nyoko wowe wabyawe na nde? kati: aho bigeze aho ngaho haranyobeye! |
358 | Akanguye inkono ni ko kayivuma imbyiro (ni ko kayimena) |
359 | Akanjyana i bwami ni umuhoro wanjye |
360 | Akanwa kabura umutemeri gapfubira nyirako |
361 | Akanwa karya ntiwumve, kavuza induru ntiwumve |
362 | Akanwa kanze amata barayagaha kakaruka amazi |
363 | Akanwa kicaye ubusa kica nyirako |
364 | Akanyabugabo ntikabura |
365 | Akanyamuhenja kagiye kugura nyina imyungu kati: ndatetse uwashaka twagurana. |
366 | Akanyamuhenja kaguye mu bihaza kati: ndatetse sinibye |
367 | Akanyoni karitse ku nzira karurirwa n'umugenzi |
368 | Akanyoni karitse ku nzira kati: nzapfa nzakira simbizi |
369 | Akanyoni katagurutse ntikamenya iyo bweze |
370 | Akanyoni mwanyaze ntukarya agahanga |
371 | Akarangiye ntikayaga |
372 | Akaremereye gaca inyundo |
373 | Akarenze impinga/umunwa/ inzira/ irembo/ ururimi, karushya ihamagara/igarura |
374 | Akaro ntikavuga mu buroro |
375 | Akarusha umusega kwota karashya |
376 | Akarushya umukobwa baragendana |
377 | Akatari amagara karahahwa |
378 | Akatari mu wanjye singahisha |
379 | Akatari mu wawe gatera ipfa |
380 | Akatavuga ntigahenda akatavuga |
381 | Akatayatondewe ntikayamenya |
382 | Akatazi kubyina kavumba nyakatsi/ ntikavumba mu bukwe |
383 | Akazi kurya imboga ubusa, karitse umutsima |
384 | Akatiyambitse ntikambika mushiki wako |
385 | Akava-mashyiga karinda nyir'inka |
386 | Akayiguyemo karuta akayivuyemo |
387 | Akayingayingo kahuye n'abagitsi kati: Hobe bagabo biteye umuruho |
388 | Akayongoyongo kayongobeje akayabo k'umutindi kati: ubukire buracyariho |
389 | Akazapfa kabungira akazakica |
390 | Akazarusenya gahora inyuma y'inzu |
391 | Akazasenyera ibisiga kava iwabo wa sakabaka |
392 | Akazi k'umusebeya kaba kari no ku mwungo |
393 | Akaziye umugabo ntata ingata |
394 | Akazu gato kajya ubwatsi |
395 | Akebo kajya iwa Mugarura |
396 | Akeza karashakwa, akabi kakizana |
397 | Akicaro keza kikuramo n'uzi ubwenge |
398 | Ako imbwa yahebye ibona basya umunyu igasohoka |
399 | Ako imbwa yanze umanika aho ireba |
400 | Ak'imuhana kaza imvura ihise |
401 | Ako iminsi iteruye ntikaremera |
402 | Akishe umukondo ntigasiga amara |
403 | Akiswe umugambanyi ntikaba kakibikijwe amabanga |
404 | Akiswe umwana ntigacanwa |
405 | Akiziritse ku muhoro gashirwa kawuciye |
406 | Ako bagaya ni ko kagabo |
407 | Ako umukobwa ashaka karamugarika |
408 | Ako utazaha inshuti ntukayiraga |
409 | Ako utazi muricarana |
410 | Akugaya ikijya epfo ukamugaya ikijya ruguru |
411 | Akumiro ni inda, amavunja arahandurwa |
412 | Akuzuye umutima gasesekara ku munwa/ku rurimi |
413 | Arimo gishegesha (gishigisha) ntavura |
414 | Ariruka amasiga-Mana |
415 | Amababi y'urugo ni amagambo yarwo |
416 | Amabere yonsa abana ba rubanda ava ku ijuru |
417 | Amaboko akorera inda, yapfa akayipfumbata |
418 | Amaboko arya ibijumba n'aramutsa imfura birangana |
419 | Amaboko atareshya ntaramukanya |
420 | Amaboko make akubitisha nyirayo |
421 | Amaboko make atera imico myiza |
422 | Amaboko matindi atema ibizarara |
423 | Amaboko yanga (gukorera) inda yapfa akayipfumbata |
424 | Amabura-kindi akingira inkota akaboko |
425 | Amabyi azica umwana ntamuva mu kibuno |
426 | Amacumu y'impengeri ntiyotsa agatara |
427 | Amacumu y'inda ntashira igorora |
428 | Amacunda ntabuganizwa |
429 | Amacunda y'inka ebyiri arazirwa |
430 | Amafuti y'umugabo ni bwo buryo bwe |
431 | Amagambo abwirwa benshi akumvwa na bene yo. |
432 | Amagambo ageze iwa Ndabaga |
433 | Amagambo ahariwe Nankana - Wankana |
434 | Amagambo aratinywa ariko ntiyica nk'icumu |
435 | Amagambo ashize ivugwa ntiyisha abagabo izuba |
436 | Amagambo atagira umukuru arumba ari indaro |
437 | Amagambo atavunaguwe ntakwirwa mu ruhago. |
438 | Amagambo menshi aziba amatwi |
439 | Amagambo ntashira ararekwa |
440 | Amagambo y'inka avugwa zitarinikiza |
441 | Amagambo (amaganya) y'inkoko amenywa n'inkike yatoyemo |
442 | Amangati aruta isari |
443 | Amagara aryana akara |
444 | Amagara araryoha |
445 | Amagara arasaza inda igataragiza |
446 | Amagara iyo yatewe hejuru, umwe asama aye undi aye. |
447 | Amagara make asenyesha ku rusika |
448 | Amagara ni nk'amazi; araseseka ntayorwa |
449 | Amagara ntacurwamo ubuhozozo |
450 | Amagara ntaguranwa amagana |
451 | Amagara ntamera aramirwa |
452 | Amagara yera rimwe ntiyera kabiri |
453 | Amagara y'uruzingo ni umunyotwe |
454 | Amage iyo yaje arisha umugabo igikoba |
455 | Amagi iyo avuyemo nyina arabora |
456 | Amagorwa y'umugabo ni ugusigariza umwana udahaze |
457 | Amagorwa y'umugabo aza bugariye |
458 | Amagura-nka ni yo azitubya |
459 | Amaguru aba mu nda |
460 | Amaguru ahata inzira ibirenge |
461 | Amaguru ntiyishyuzwa |
462 | Amaguru y'imvura ni umuyaga |
463 | Amahane arumvwa ntarorwa |
464 | Amahanga asana inkono |
465 | Amaherezo y'inzira ni mu nzu |
466 | Amahirwe ntagirira ngo mwashatse kimwe |
467 | Amahundo abiri aruta amahinguko make |
468 | Amakuba y'abagabo aza barora |
469 | Amakuba y'umugabo ni ugusigira umwana udahaze |
470 | Amakuba y'innyo aza ijoro rirushye (bugariye) |
471 | Amakungu aterura indaro |
472 | Amaribori y'urwagwa ni urumeza (umwera - ubuheri) |
473 | Amarindiro y'umudaho ni uguhora |
474 | Amaringanire arazirwa |
475 | Amarira y'inka ashoka ajya mu kanwa |
476 | Amanywa-nzoga si yo manywa y'abagabo |
477 | Amapfa arashira igihemu ntigishira |
478 | Amapfa n'ipfa ntaho bihuriye |
479 | Amaraso ari buve ntarara mu mubiri (cyanga amaraso atari ayawe ntakurara mu mubiri) |
480 | Amarenga y'urupfu ni ukurwara |
481 | Amareshya-mugeni si yo amutunga |
482 | Amaronko arazirwa |
483 | Amasaka aratundwa ubwoko ntibutundwa |
484 | Amasangira-bere si yo masangira mugisha |
485 | Amashaka-rugo aragora umugore ntiyatutse umugabo |
486 | Amashyi make yimisha umwana impengeri |
487 | Amashyo arutwa n'impengeri ku mashyi |
488 | Amashyo mboga zizanye |
489 | Amashyo mushumba uragiye impongo, mbabariye uzaziragira ejo |
490 | Amashongore biguma bigeze ku munwa |
491 | Amaso abera imutwe kureba (kurora) |
492 | Amaso ya babiri areba ukubiri |
493 | Amaso yaburiye/yapfubiye nyirayo amwereka ingwe |
494 | Amaso yerekwa bike ibindi akirorera |
495 | Amaso y'imbwa ntabuza umugabo kurya ibye |
496 | Amasunzu si amasaka |
497 | Amata ananiye imfubyi aba atari yo |
498 | Amata asabwa aho ari |
499 | Amata azakenya umugabo ayabonera ku nama |
500 | Amata azakenya umugore ayabona ayacunda |
501 | Amata make amena amenshi |
502 | Amata make atera induru amazi akayavuna |
503 | Amata iyo yagiye ikuzimu rubanda bakurikiza yo icyansi |
504 | Amata y'umuzungu uyanywa akiri inshyushyu, warinda ko avura akameneka |
505 | Amata yakunaniye agukukisha ikiziba ikijya-ruguru |
506 | Amategeko aremera nk'amabuye |
507 | Amatwi yuje amata ntiyumva |
508 | Amatwi yumva byinshi amaso aberaho kurora |
509 | Amatwi y'umwami ntanena |
510 | Amava-muhira atwaza umugabo (umusaza) ingabo |
511 | Amavuta y'umugabo ni amuraye ku mubiri (ku murundi) |
512 | Amaze ake nk'inka ibyaye mu cyi |
513 | Amazi arashyuha ntiyibagirwa iwabo wa mbeho |
514 | Amazi asumira ku mabuye |
515 | Amazi ataraganye akwira igishanga |
516 | Amazi iyo agize ati: winyiyuhagira, ugira uti: nta mbyiro mfite |
517 | Amazi iyo yabaye make aharirwa imfizi |
518 | Amazi y'amasabano ntamara inyota (imbyiro) |
519 | Amazi y'imuhana arakarabwa ntiyiyunyuguzwa |
520 | Amazimwe ni yo ntangiriro y'ubuhemu |
521 | Amaziro n'amaciro birangana |
522 | Amendezo y'uruhara ni amasoso |
523 | Amenyo aketa urw'undi ntakeka |
524 | Amenyo arya ababo ntakangura rubanda |
525 | Amenyo arya imbuto agaseka (akareka) intabire |
526 | Amenyo arya inshuti ararumirwa |
527 | Amenyo arya urugo rw'undi ntakuka |
528 | Amenyo ayisekera ni yo ayirya |
529 | Amenyo mabisi aseka ayumye azayasanga |
530 | Amenyo ni amabuye arya imbuto agaseka intabire |
531 | Amenyo ni amabuye aseka asize intimba mu nda |
532 | Amenyo yakabaye hejuru y'inda |
533 | Amenyo y'icyiyone yagiteye kwimena inda |
534 | Amiringire araza amasinde |
535 | Amiringire ni yo yatumye igikeri kitagira umurizo (cyangwa: amiringire y'igikeri yakibujije kumera umurizo) |
536 | Amirirwo ntabura nk'amataho |
537 | Amirariro atera aminaro |
538 | Amishyitso y'umusumbakazi yoza inkono ivuga |
539 | Amashyo y'umugabo (y'umugore) asenya inzu |
540 | Amunguko make arutwa n'amahundo abiri |
541 | Arakora ubusa nk'umwana wenda undi |
542 | Ararya amara inyama zegetse |
543 | Ararekwa ntashira |
544 | Ararwana ku kashize nk'umukobwa warongowe |
545 | Asigaye aguzanya n'ifuku, yaza kumwishyura ikamurusha umubyizi |
546 | Asigaye arwanira umwobo (umwuko) n'urushishi |
547 | Asigaye yitsamura amenyo akagwa |
548 | Atari ayawe ntakurara mu mubiri |
549 | Ati: Ryangombe rya mukeba urampe kubyara Iti: n'abo wabyaye ndamikwa |
550 | Ati: Ryangombe urampishe mu ntabire: Iti ariko uzabanze uharunde imbagara |
551 | Avoma hafi nk'umunyamujinya |
552 | Ayo ubwira umucuzi si yo ubwira umucuzikazi |
553 | Ayo ubwira umwanzi si yo ubwira umwenzikazi |
554 | Ayo umugabo yiteye ntamutera umwete |
555 | Ayugariwe ni yo yibwa inka |
556 | Azanye umweko asiga inkanda |